Diagnose autisme, wat moet je ermee?

Takura (25) woont bij Jados Dordrecht. Hij vraagt zich hardop af wat je met een labeltje moet en vertelt wat zijn diagnose autisme met hem gedaan heeft.

"Ik ben Takura, 25 jaar en ik woon 2 jaar begeleid in Dordrecht. Dat begeleid wonen is me tot nu toe erg goed bevallen en ik kan het ook zeker aanraden voor mensen in een soortgelijke situatie.

Ik had zelf al erg lang behoefte aan op mezelf wonen, maar dat is natuurlijk altijd een grote stap waar veel bij komt kijken. Van het zoeken naar een woonplek en de verhuizing zelf, tot het zelfstandig wonen en zaken regelen. Dus voor mij was begeleid wonen uiteindelijk een erg mooie uitkomst en ik had het geluk dat er net een nieuwe locatie in Dordt openging, wat ik toen van mijn ambulante begeleider te horen kreeg.

Wat heb je aan deze diagnose?

Ik ben in 2017, dus pas 5 jaar geleden, gediagnosticeerd met Autisme Spectrum Stoornis. Dat was voor mij toen best onverwacht. Ik weet nog steeds niet altijd wat ik ervan moet vinden of hoe ik ermee om moet gaan, maar dat is volgens mij best normaal voor mensen met een diagnose. En misschien ook specifiek voor mensen met deze diagnose.

Want wat moet je er nou eigenlijk mee? Wat heb je aan deze diagnose? Zo probeer ik er over het algemeen over te denken en naar te kijken, op een positieve manier. En ik probeer ook niet te veel waarde aan dat labeltje te hechten, want ik zie een woord als ‘autisme’, ‘ADHD’ of ‘depressie’ gewoon als een middel om iets beter te begrijpen.

“Het gaat er voor mij om wat ik met de diagnose over mezelf kan leren”

Je zou het kunnen zien als een vorm van abstractie of categorisatie. Dus in die zin gaat het er voor mij om wat ik met de diagnose over mezelf kan leren en hoe ik ermee om kan gaan of het juist in mijn voordeel kan gebruiken. Ik denk wel dat de diagnose me wat meer inzicht heeft gegeven in hoe mijn hersenen werken.

Mentale ‘stoornissen’ hebben in de volksmond natuurlijk vaak een negatieve connotatie, maar dat hoeft in mijn optiek niet zo te zijn. Hoe ik het zie hebben alle mensen en wellicht andere dieren gewoon een brein met verschillende mentale toestanden, die in de context van onze samenlevingen gezien kunnen worden als “normaal”, “abnormaal” of iets daartussenin.

Wat dan het één of het ander is, is natuurlijk subjectief en kan veel veranderen met de tijd. Het zou me niet verbazen als mensen over 100 jaar een compleet ander beeld zouden hebben van ons brein en onze psychologie. Als de psychologie überhaupt nog een ding is tegen die tijd en niet bijvoorbeeld alles is overgenomen door de meer empirische wetenschappen. Ik vind het wel leuk om over dit soort dingen te speculeren, ook al heb ik vaak niet veel verstand van het onderwerp, of misschien juist om die reden.

Identificeren met label

Ik ben zelf ook geen voorstander van het identificeren met een label of diagnose. Niet dat je het moet negeren, maar ik denk wel dat het makkelijk kan zijn om te denken “Ik ben een autist dus ik kan dit niet”. Dus dat je het als een soort excuus gaat gebruiken, in plaats van te denken “Ik heb autisme, dus hoe kan ik dit aanpakken zodat het wel lukt?“.

Daarmee wil ik niet afzwakken hoe vervelend of moeilijk sommige dingen kunnen zijn of zeggen dat mensen met mentale problemen zich aanstellen, dat denk ik zeker niet. Maar ik geloof er wel in dat mensen er over het algemeen in staat zijn om te veranderen en veel kunnen bereiken als ze dat willen.

Maatschappelijk hokje

Ik heb soms ook het gevoel gehad dat ik in een maatschappelijk hokje werd geduwd en ik heb ook altijd een beetje de angst gehad om anders behandeld te worden vanwege m’n diagnose. Misschien komt dit ook vanuit koppigheid en het niet willen accepteren dat ik met sommige dingen meer moeite heb dan anderen. Daarom deed ik ook vaak m’n best om “normaal” te zijn en me aan de omgeving aan te passen. Maar dat kan natuurlijk ook nadelige gevolgen hebben, zoals dat je vervreemd raakt van jezelf. Wanneer je gediagnosticeerd wordt en in de wereld terechtkomt van ondersteuning, ga je je misschien ook juist anders voelen en/of gedragen.

Ik twijfel er tegenwoordig niet zozeer over of ik wel of niet autisme heb, want ik kan me er best wel in vinden. Maar stel dat iemand gediagnosticeerd wordt met autisme of iets dergelijks, zonder hier daadwerkelijk last van te hebben. Ik kan me best voorstellen dat die persoon zich dan anders zou gaan gedragen, zeker als diegene zich gaat identificeren met het labeltje en ook anders behandeld wordt. Maar zoals ik al zei weet ik hier niet veel vanaf. Het zou goed kunnen dat er in het proces van diagnostiek en behandeling rekening wordt gehouden met dit soort dingen. Zoiets heb ik ook wel eens gehoord.

Iedereen heeft recht op begrip

Zoals je merkt heb ik moeite met het schrijven van een beknopt, gefocust en samenhangend verhaal. Mijn gedachten gaan vaak alle kanten op en ik wil dan altijd zo veel mogelijk hiervan met anderen delen. Dus in die zin geeft dit wellicht een beeld van hoe de hersenen van iemand als ik werken. En je kunt er zelf je conclusies uit trekken.

“Iedereen heeft recht op empathie en begrip”

In een poging om er nog een mooi einde aan te breien wil ik zeggen dat in mijn ogen iedereen recht heeft op empathie en begrip. Dat klinkt misschien cliché en idealistisch, maar ik heb daar altijd in geloofd. Waar je ook vandaan komt, wat je ook gelooft, wat je ook doet of hebt gedaan, we zijn allemaal mensen die op onze eigen manier en naar omstandigheden proberen te leven. Dus laten we elkaar met respect behandelen.”